O Nas

kim jesteśmy

Jesteśmy grupą pasjonatów – badaczy, naukowców, zawodowych pszczelarzy, leśników parku narodowego – aktywnie działających na rzecz pszczoły Kampinoskiej Apis mellifera mellifera linia M Kampinoska w Polsce. Założyliśmy Stowarzyszenie Kampinoska, aby uratować pszczołę kampinoską od całkowitego wyginięcia.

Stanisław Krysiak z Famułek Brochowskich (arch.) Najstarszy z rodu famułkowskich pszczelarzy i hodowców "kampinosa"

Apis mellifera mellifera
z puszczy kampinoskiej

Pszczoła kampinoska to unikatowa na skalę światową pszczoła środkowoeuropejska Apis mellifera mellifera linii M. Kampinoska. Jedna z pięciu naszych rodzimych populacji pszczoły miodnej występujących pierwotnie na terenie Polski: czterech środkowoeuropejskich i jednej kraińskiej.

Pszczoła środkowoeuropejska, zwana „czarną pszczołą”, kiedyś swym naturalnym zasięgiem obejmowała w Europie obszar od Półwyspu Iberyjskiego po Ural a od północy: od koła podbiegunowego po linię Karpat i Alp. W Polsce związana była z dużymi kompleksami leśnymi, m.in. Puszczy Augustowskiej czy Kampinoskiej. Obecnie ten podgatunek został praktycznie całkowicie wyparty przez obce rasy pszczół miodnych, w których imporcie z różnych stron Europy a nawet świata prześcigają się współcześni pszczelarze. Pszczoły środkowoeuropejskie są szczególnie cenne dla zachowania bioróżnorodności, przez to, że właśnie zasiedlały kiedyś tereny większości Polski.

Sytuacja pszczoły kampinoskiej

Pszczoły linii M Kampinoska są jedną z linii reprezentujących genotyp pszczół środkowoeuropejskich w stosunkowo czystej formie i objęto je ochroną już od lat 70 ubiegłego wieku. Na początku lat 80. utworzono administracyjnie rejon hodowli zachowawczej tej linii, dzięki czemu przetrwała i może stanowić cenne źródło genów pszczół środkowoeuropejskich. Naturalnym siedliskiem tych pszczół jest obszar Puszczy Kampinoskiej, dlatego znajduje się tu rejon hodowli zachowawczej linii M Kampinoska.
Obecnie jednak pszczoła kampinoska została praktycznie całkowicie wyparta przez obce rasy pszczół miodnych, w których imporcie z różnych stron Europy a nawet świata prześcigają się współcześni pszczelarze. Obecnie w całej Polsce, co jest obiektem badań morfometrycznych i genetycznych, występuje kilkadziesiąt rodzin względnie czystych rasowo.
Oznacza to, że pszczoła kampinoska znajduje się na granicy zagłady jako podgatunku. Jest jeszcze cień szansy, aby ją uratować jako podgatunek, dlatego potrzebne są natychmiastowe działania.

fot. Mikołaj Gospodarek

Obszar zachowawczy

Wojewoda Mazowiecki Rozporządzeniem 26 z dnia 25 kwietnia 2005 r. dopuścił utrzymywanie pszczół rasy środkowoeuropejskiej linii Kampinoska oraz zakazał utrzymywania pszczół innych ras i linii na terenie Kampinoskiego Parku Narodowego, jego otuliny oraz pół przyległych. Granice i opis terenu określał załącznik nr 1 do rozporządzenia. Funkcjonowanie rejonu miało na celu zabezpieczenie naturalnej populacji pszczół przed introdukcją obcych rasowo genów, a w konsekwencji przed wyparciem naturalnego genotypu pszczół środkowoeuropejskich.
Obecnie obowiązuje uchwała nr 3/20 (poz 1308) z dnia 21 stycznia 2020 r. Sejmiku Województwa Mazowieckiego w sprawie dopuszczenia utrzymywania pszczół rasy środkowoeuropejskiej linii M Kampinoska oraz zakazu utrzymywania pszczół innych ras i linii. Pełen wykaz gmin i miejscowości, które obejmuje powyższy przepis, zawiera załącznik nr 1 do tej uchwały.

Cele

W ramach planowanych działań zakładamy w 2024:

– posadowienie w granicach Parku we współpracy z Kampinoskim Parkiem Narodowym pasieki zachowawczej liczącej maksymalnie (docelowo) 30 rodzin, umiejscowionych w optymalnych i dogodnych dla pszczół i otoczenia lokalizacjach

– sztuczną inseminację i hodowlę matek pszczelich na bazie materiału genetycznego pozyskanego ze współpracującego ze Stowarzyszeniem stada rezerwy genetycznej dr Łucji Skoniecznej

– podjęcie działań edukacyjnych i promocyjnych wśród społeczności oraz instytucji lokalnych

– prowadzenie ocen morfometrycznych oraz genetycznych.

działania

Nasze Stowarzyszenie jest członkiem Rady Koordynacyjnej Rezerwatu Biosfery Puszcza Kampinoska UNESCO oraz członkiem międzynarodowej Federacji zrzeszającej organizacje europejskie działające na rzecz „czarnej pszczoły” SICAMM.

Współpracujemy m.in. z Kampinoskim Parkiem Narodowym, Instytutem Zootechniki PIB, Instytutem Pszczelnictwa w Puławach, Krajowym Centrum Hodowli Zwierząt.


Dołącz do nas

Jeśli interesujesz się pszczołą kampinoską i nie jest jest Ci obojętny los rodzimej pszczoły, której obecnie grozi wyginięcie, dołącz do Stowarzyszenia i działaj z nami.